Jonge kabeljauw, ook wel gul genoemd, groeit snel. Het zijn gulzige vreters en ze happen naar alle kleine diertjes die ze in en vlak boven het zand zien bewegen. Kleine krabbetjes, kril en wormachtige dieren staat onder andere op het menu. Jonge kabeljauwen zijn al sterke zwemmers, die gebruik maken van de stroming om zich door de Noordzee te verplaatsen. Maar als het even kan zoeken ze de beschutting van wrakken op.
De kabeljauw is een kuddedier en leeft het liefst in scholen. De juveniele kabeljauw is gevlekt, maar naar mate het dier ouder wordt verliest hij dit patroon. Volwassen exemplaren zijn fraai bruin/zilver gekleurd. Jonge kabeljauw zoekt de beschutting op van wrakken. Dit doen ze om te schuilen voor jagers en de harde stroming. Het harde substraat van wrakken (kunstmatige riffen) is ook voedselrijk en een uitstekende plek om op te groeien.
Op de Noordzee wordt de fundatie van productieplatforms aangestort met grote stenen van verschillende diameter. Hierdoor is de kans op verzanding gering. Veel fundaties liggen er al tientallen jaren en zijn rijk begroeid. Dat roept de vraag op of deze fundaties niet moeten blijven liggen op de bodem (mits deze zijn schoongemaakt natuurlijk). Wetenschappelijk onderzoek naar de biodiversiteit moet aantonen hoe soortenrijk dit habitat is. Hier nemen twee beroepsduikers en marien biologen op gestructureerde wijze samples met een airlift.
Op dit moment staan er een kleine 1.000 productie-platforms in de Noordzee, waarvan Nederland er circa 150 heeft. De platforms in het zuiden onttrekken voornamelijk gas uit de zeebodem, terwijl in het noorden zowel platforms voor gas als voor olieproductie staan. De eerste platforms dateren uit de jaren 70 en zijn allang uit geproduceerd. Internationale wetgeving schrijft voor dat de ‘eigenaren’ verplicht zijn om deze platforms dan weg te halen. Een complexe en kostbare aangelegenheid. Maar is dat eigenlijk wel de beste optie?
Afval?
De grootste groep is nog steeds voor het opruimen van de gehele contructie. De bedrijven hebben het daar neer gezet en het is ook weer aan hun om het op te ruimen nadat ze het gebruikt hebben. Deze operatie kost heel veel geld en in de wet staat niet wanneer het platform opgeruimd moet zijn. Vele bedrijven stellen het opruimen dan ook uit.
Natuurlijke riffen
Wageningen Marine research doet onderzoek naar natuur op platforms.
Conflict
Als zo’n fundering echt kan helpen aan de bevordering van de onderwaternatuur is dat natuurlijk geweldig. Het moet alleen geen excuus worden voor bedrijven om hun afval niet op te ruimen. Vele organisaties denken dat dit wel zo zal zijn. Bedrijven zijn nog altijd wettelijk verplicht om platforms weg te halen. Maar, op de Noordzee, waar de bodem voor 90% uit zand bestaat, zijn platforms hotspots van biodiversiteit en zijn dit goede argumenten om oude platforms in zee te laten staan.
Biologisch onderzoek in de Noordzee is van groot belang om kennis te verkrijgen van de natuur onderwater. We weten veel, maar nog veel meer niet. Hier doet een marine bioloog van WMR (Imares) metingen naar het zuurstofverbruik van diertjes die leven op een hard substraat. Hij plaatst daarvoor een halve bol over het oppervlak en sluit dat af van de rest het zeewater. De meter aan de bovenkant meet de afname van de zuurstofconcentratie gedurende een vaste tijd. Dat zegt iets over het verbruik door de diertjes die onder de bol zitten.
Dit is een spoor van een boomkor visser op de Klaverbank. De Klaverbank behoort tot de ‘riffen van de open zee’ volgens de habitatrichtlijn. Het is een zeegebied van circa 1.235 km² op circa 160 km ten noordwesten van Den Helder. De Klaverbank is het enige gebied in de Nederlandse Noordzee waar op de bodem flinke hoeveelheden grind aan het oppervlak liggen. Er komen ook grotere stenen voor. In het geultje dat de boomkor achterlaat is het grind duidelijk te zien. Het gebied is ontstaan als eindmorene van een gletsjer uit de voorlaatste ijstijd.
In de Noordzee wordt al sinds decennia gevist met de boomkor. De boomkor is een vismethode waarbij de viskotter twee sleepnetten over de bodem trekt. Men vist voornamelijk op platvis. De boomkorvisserij is een vrij destructieve vismethode, waarbij de bodem wordt omgeploegd. Ieder stukje Noordzee wordt zo’n zes keer per jaar bezocht door de boomkorvissers. Al het leven in de bodem wordt verstoord en alle dieren die in het net terecht komt worden gevangen. Voor een deel is dit ook ongewenste bijvangst. En het grootste deel van die bijvangst gaat dood weer over boord.